Επανειλλημένες προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ

Η τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα, ένας από τους 4 ταμιευτήρες
του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος  (ΕΥΣ) που ιδιωτικοποιείται

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σε συνέχεια της απόφασης του Περιβαλλοντικού Δίκτυου να επικοινωνήσουμε με συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των εργαζομένων στην ΕΥΔΑΠ για να ενημερωθούμε για τις εξελίξεις όσον αφορά τα σχέδια ιδιωτικοποίησής της, έγιναν αλλεπάλληλες διαδικτυακές συναντήσεις με εκπροσώπους των εργαζομένων στο ΔΣ της ΕΥΔΑΠ και τα προεδρεία των Συλλόγων της. Η ενημέρωση ήταν πλήρης και απέδωσε καρπούς συνεργασίας με το Περιβαλλοντικό Δίκτυο. 

Συνοπτικά το ιστορικό των εξελίξεων έχει ως εξής:

Το 1999 η ΕΥΔΑΠ διασπάται σε:

• ΕΥΔΑΠ παγίων που ανήκει στο δημόσιο (ΝΠΔΔ) και περιλαμβάνει τα φράγματα, τους  ταμιευτήρες, τα εξωτερικά υδραγωγεία και τα αντλιοστάσια δηλαδή όλους του υδάτινους πόρους που τροφοδοτούν το λεκανοπέδιο της Αττικής και όχι μόνον.
• ΕΥΔΑΠ ΑΕ που περιλαμβάνει τα διυλιστήρια νερού και την κατανάλωση και μπαίνει στο χρηματιστήριο Αθηνών το 2000. Το 60% των μετοχών ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. 

Όσον αφορά την ΕΥΔΑΠ ΑΕ

Τον Οκτώβριο του 2011 οι μετοχές  της ΕΥΔΑΠ ΑΕ μεταβιβάστηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου).

Το 2014 με απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ  κρίθηκε αντισυνταγματική η μεταβίβαση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ και το πλειοψηφικό πακέτο επέστρεψε στο ελληνικό δημόσιο.

Το 2016 το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών του ελληνικού δημοσίου στην ΕΥΔΑΠ και στην ΕΥΑΘ μεταβιβάζεται στο Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ). 

Το 2020 το Δ’ Τμήμα του ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματική τη μεταβίβαση των μετοχών του ελληνικού δημοσίου στο Υπερταμείο και παρέπεμψε το θέμα στην Ολομέλεια του ΣτΕ. 

Τον Δεκέμβριο του 2021 υπογράφεται σύμβαση ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και την ΕΥΔΑΠ με βάση την οποία το ελληνικό δημόσιο θα πουλά στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ το αδιύλιστο νερό σε πολύ χαμηλές τιμές (40% χαμηλότερα των τιμών που πουλούσε το 2004 – 2013) για τα επόμενα 20 έτη. Με βάση αυτή τη σύμβαση 150 εκατ. κέρδη και 50 εκατ. αποθεματικό αντί να δοθούν για επενδύσεις βελτίωσης και εκσυγχρονισμού του δικτύου δόθηκαν ως μέρισμα στους μετόχους. 

Τον Φεβρ. του 2022 η απόφαση της Ολομέλειας έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση των μετοχών στο Υπερταμείο και έκρινε "συνταγματικώς επιβεβλημένο” τον έλεγχο των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το ελληνικό Δημόσιο "όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτών, αλλά και δια του μετοχικού τους κεφαλαίου”. Αυτή η συνταγματική προϋπόθεση δεν πληρείται από τη στιγμή που το Δημόσιο δεν ασκεί έλεγχο επί του Δ.Σ. της ΕΕΣΥΠ, η οποία παρεμβάλλεται μεταξύ των δύο μερών και, όπως υπογραμμίζεται στις αποφάσεις, "επιδιώκει, προεχόντως, σκοπούς ταμειακούς και ταμιευτικούς".

Όσον αφορά την ΕΥΔΑΠ Παγίων

Προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την παράδοση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) σε ΣΔΙΤ έναντι αρχικού προϋπολογισμού 291,2 εκατ. Το ΕΥΣ είναι η καρδιά της ΕΥΔΑΠ, περιλαμβάνει ουσιαστικά το σύνολο των υδάτινων πόρων, των υποδομών και εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης τους, δηλ. τα φράγματα και τους ταμιευτήρες Ευήνου, Μόρνου, Μαραθώνα, τη λίμνη Υλίκης, τις γεωτρήσεις Πάρνηθας και Βοιωτικού κάμπου, τα υδραγωγεία, τα δίκτυα μεταφοράς μήκους 400 χιλιομέτρων και τα αντλιοστάσια, που αποτελούν την κύρια υποδομή για την υδροδότηση του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Οι εργαζόμενοι στο ΕΥΣ είναι 200. Η εν λόγω σύμβαση αποτελεί τομή ακόμα για τις μέχρι τώρα πρακτικές ιδιωτικοποιήσεων, είναι ιδιωτικοποίηση υδάτινων αποθεμάτων και παρόμοιες πρακτικές έχουν εφαρμοστεί μόνο στην ακραία νεοφιλελεύθερη Χιλή του Πινοσέτ.

Τα επιχειρήματα υπέρ της ιδιωτικοποίησης είναι στη συνήθη κατεύθυνση ότι: «σήμερα το δίκτυο δεν συντηρείται καλά, έχουμε μεγάλες απώλειες, το νερό δεν είναι καλής ποιότητας κλπ.». Τα πραγματικά στοιχεία επιβεβαιώνουν το αντίθετο, καθώς το ποσοστό απωλειών είναι 13% από τα χαμηλότερα στον κόσμο.

Αντιδράσεις: Κατά της ιδιωτικοποίησης του ΕΥΣ έχουν προσφύγει στο ΣτΕ τρία από τα σωματεία εργαζομένων: Ο Επιστημονικός Σύλλογος, ο Σύλλογος Μηχανικών και το Σωματείο Εργαζομένων στην Αποχέτευση. Δεν στήριξε την προσφυγή η Ομοσπονδία των Εργαζομένων (ΟΜΕ ΕΥΔΑΠ). Υπάρχουν εσωτερικά προβλήματα, η Ομοσπονδία έχει Προσωρινή Διοίκηση κατόπιν μομφής στον πρόεδρο του συνδικάτου. Μέχρι στιγμής δεν έχει εκφραστεί ενιαία ενωτική αντίσταση των εργαζομένων της ΕΥΔΑΠ στο ΣΔΙΤ.  Μετά από πιέσεις οι Πατούλης και Μπακογιάννης υπέγραψαν κατά της ιδιωτικοποίησης.

Στις 20/1/2022 έληξε η προθεσμία κατάθεσης προσφορών για το διαγωνισμό ΣΔΙΤ. Δεν γνωρίζουμε ποιοι συμμετείχαν (πληροφορίες αναφέρουν SUEZ, Μυτιληναίο, ΙΝΤΡΑΚΑΤ). Η ΕΥΔΑΠ ΑΕ δεν κατέθεσε προσφορά, παρότι υπήρχε πρόταση από τους εργαζόμενους ως δεύτερη γραμμή άμυνας σε περίπτωση αποτυχίας της ακύρωσης του ΣΔΙΤ να διεκδικήσει το  ΣΔΙΤ η ΕΥΔΑΠ ΑΕ, δεδομένου ότι νομικά υπάρχει αυτή η δυνατότητα.

Ως Περιβαλλοντικό Δίκτυο Αθήνας δίνουμε έμφαση στα παρακάτω:

• Απώλεια του χαρακτήρα των υδάτινων πόρων της Αττικής ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό.
• Διαχείριση του ΕΥΣ με κριτήρια βραχυπρόθεσμης κερδοφορίας που θα οδηγήσουν, όπως αποδεικνύει η παγκόσμια εμπειρία σε:
  - ακριβότερο νερό
  - χειρότερης ποιότητας νερό
  - σπατάλη νερού λόγω της απροθυμίας μακροπρόθεσμων επενδύσεων και έργων με σκοπό την εξοικονόμηση, την επαναχρησιμοποίηση και ορθολογική χρήση και ως εκ τούτου βλάβη στο περιβάλλον.
  

Παράλληλα: 

• Κινδυνεύει το εργασιακό καθεστώς των 200 εργαζομένων στο ΕΥΣ της ΕΥΔΑΠ
• Θα υπάρχουν επιπτώσεις στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις της Αττικής και της Βοιωτίας. Οι αγρότες που τώρα παίρνουν νερό από την  ΕΥΔΑΠ για πότισμα σε προσιτές τιμές, μετά την ιδιωτικοποίηση θα το πληρώνουν πανάκριβα.  Θα επηρεαστούν επίσης οι γεωτρήσεις της ΕΥΔΑΠ στη Βοιωτία που χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει λειψυδρία.