Η παρέμβασή μας στη διαβούλευση για την ΣΜΠΕ του ΠΕΣΔΑ

Στις 20 Σεπτεμβρίου 2022 το Περιβαλλοντικό Δίκτυο Αθήνας (Δίκτυο συλλογικοτήτων, φορέων και πολιτών που παλεύουν για την προστασία του περιβάλλοντος) έστειλε στην Περιφέρεια Αττικής τον σχολιασμό της για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που συνοδεύει το νέο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) καταλήγοντας ότι:

Ζητάμε την απόσυρση της ΣΜΠΕ και το άνοιγμα ουσιαστικής και όχι προσχηματικής διαβούλευσης για το ΠΕΣΔΑ με κατάθεση προτάσεων από Δήμους, φορείς, συλλογικότητες, πολίτες.

Αναλυτικότερα: 

Η ΣΜΠΕ νομιμοποιεί ένα διαχρονικό έγκλημα στη διαχείριση απορριμμάτων της Αττικής. Ο νέος ΠΕΣΔΑ στον οποίο αναφέρεται η ΣΜΠΕ όχι μόνον δεν περιλαμβάνει βήματα για την ανατροπή της συσσώρευσης βαριά ρυπογόνων δραστηριοτήτων στη Δυτική Αττική (ΧΥΤΑ Φυλής και διαρκείς επεκτάσεις του, ΕΜΑΚ, Αποτεφρωτήρας επικινδύνων Υγειονομικών αποβλήτων κλπ), αλλά δημιουργεί προϋποθέσεις για τη γιγάντωση και διαιώνισή τους, διότι:

Η ΣΜΠΕ υποτίθεται ότι μελετά τις επιπτώσεις ενός Περιφερειακού «Σχεδίου» το οποίο όμως δεν είναι Σχέδιο, διότι όλες οι μεγάλες μονάδες που προβλέπονται στο ΠΕΣΔΑ (Μονάδες ανάκτησης αποβλήτων από τα σύμμεικτα, Μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων, Μονάδα καύσης απορριμμάτων) δεν ξέρουμε πού θα γίνουν. Ξέρουμε μόνον ότι η εγκατάσταση του ΒΑ τομέα θα είναι στο Γραμματικό. Δεν ξέρουμε πού θα γίνει η Μονάδα ανάκτησης αποβλήτων του Κεντρικού τομέα, ούτε του Νοτιοανατολικού τομέα. Τα στοιχεία από τις μελέτες χωροθέτησης που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα λένε που ΔΕΝ μπορούν να γίνουν εγκαταστάσεις, όχι όμως πού προβλέπεται να γίνουν !! Αυτό από μόνο του είναι αιτία απόρριψης της ΣΜΠΕ μέχρι να χωροθετηθούν οι εγκαταστάσεις. Πώς μελετάς τις επιπτώσεις εγκαταστάσεων στο περιβάλλον, όταν δεν ξέρεις σε ποιο περιβάλλον θα τοποθετηθούν! 

Επίσης ο φορέας που εκπονεί την μελέτη για το ΠΕΣΔΑ δεν μπορεί να ταυτίζεται με τον φορέα που μελετά σε στρατηγικό επίπεδο της περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ΠΕΣΔΑ. Δεν είναι δυνατόν ο ελεγκτής να είναι ίδιος με τον ελεγχόμενο.

Δεν εξετάστηκαν στον ΠΕΣΔΑ και κατ’ επέκταση στην ΣΜΠΕ προτάσεις που έχουν κατ’ επανάληψη τεθεί από τα κινήματα και

την  κοινωνία των πολιτών για ήπιες - αποκεντρωμένες δημοτικές εγκαταστάσεις που θα βασίζονται στην αρχή της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας και θα αποφέρουν οικονομικό όφελος για τους δήμους και περιβαλλοντικό όφελος για όλη την Αττική. Οι Δήμοι στερήθηκαν κάθε σοβαρή χρηματοδότηση και αγνοήθηκαν προκλητικά, τα περισσότερα τοπικά σχέδια τα οποία ήταν ήδη ανεπαρκή κατάντησαν διακοσμητικά. Ο συγκεντρωτισμός και τα φαραωνικά έργα που βολεύουν μόνον τους γνωστούς μεγαλοεργολάβους εξακολουθεί να είναι το κύριο χαρακτηριστικό του σχεδιασμού για τη διαχείριση απορριμμάτων της Αττικής.

Αγνοήθηκαν οι τραγικές επιπτώσεις της ΟΕΔΑ Φυλής στο περιβάλλον και τη ζωή των κατοίκων της Δυτικής Αττικής. Η μη συγκεκριμένη χωροθέτηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας απορριμμάτων σε άλλη περιοχή της Αττικής (με εξαίρεση την εγκατάσταση στο Γραμματικό) σημαίνει ότι «δια της διολίσθησης» και στα μουλωχτά όλες οι ρυπογόνες εγκαταστάσεις θα φορτωθούν στην πολύπαθη Δυτική Αττική – Δυτική Αθήνα – Δυτικό Πειραιά. 

Η ανακύκλωση καρκινοβατεί με χαμηλότατες επιδόσεις εξαιτίας της εμμονής στην πλήρη παράδοσή της στα ιδιωτικοποιημένα ΣΣΕΔ (Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης), με συνέπεια οι υπερφιλόδοξοι στόχοι του ΠΕΣΔΑ για προδιαλογή 52,02% το 2025 και 57,87% το 2030 να είναι τελείως ανέφικτοι. Οι τεράστιες σπατάλες της Περιφέρειας Αττικής σε πανάκριβο εξοπλισμό ανακύκλωσης που δεν έχει καμία σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των δήμων, αλλά είναι σε άμεση συσχέτιση με τα συμφέροντα των εργολάβων είναι εγγύηση αποτυχίας.  

Εισάγεται επισήμως η καύση απορριμμάτων μια μέθοδος εξαιρετικά ρυπογόνα η οποία θα λειτουργήσει ως μοχλός ανατροπής της ιεράρχησης στην διαχείριση των αποβλήτων (η οποία είναι: πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση συμπεριλαμβανομένης της ανάκτησης ενέργειας μόνον εάν ο βαθμός απόδοσης είναι υψηλός, υγειονομική ταφή). Η χωροθέτηση της μονάδας θα είναι υπόθεση του ΥΠΕΝ. Αυτό είναι στοιχείο βαθιάς αντιδημοκρατικότητας της διαδικασίας, διότι μια τόσο ρυπογόνα δραστηριότητα θα επιβληθεί άνωθεν.   

Οι σχεδιαζόμενες «Μονάδες ανάκτησης αποβλήτων» (ΜΑΑ) δεν θα είναι μονάδες ανάκτησης διότι όπως ομολογείται από το ίδιο το ΠΕΣΔΑ το ποσοστό ανάκτησης από τα σύμμεικτα θα είναι μόλις 11,7% (!), η παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου θα είναι 28,8% και 33% θα πηγαίνει για ταφή. Επομένως πρόκειται για μονάδες που θα τροφοδοτούν τις  επιλογές διαχείρισης της καύσης και της ταφής.  
Προετοιμάζεται κατευθείαν καύση ακόμα και σύμμεικτων! Ο ΠΕΣΔΑ προκειμένου να τεκμηριώσει τον εντελώς ανέφικτο στόχο ταφής μόνο του 10%, αφού οι ΜΑΑ προβλέπεται να έχουν πολύ χαμηλές επιδόσεις, προβλέπει καύση και των υπολειμμάτων των ΚΔΑΥ.

Ο ΧΥΤΑ της Φυλής δεν πρόκειται να κλείσει παρά τις διαρκείς δηλώσεις περί του αντιθέτου. Η μη αναφορά στην ανάγκη ΧΥΤΥ σε άλλη τοποθεσία (με εξαίρεση τον μικρής δυναμικότητας ΧΥΤΥ Γραμματικού), σημαίνει ότι θα συνεχιστεί η υπάρχουσα κατάσταση. Επιπλέον δεν γίνεται αναφορά στο ότι για τα υπολείμματα της καύσης θα χρειαστεί η δημιουργία όχι απλώς ΧΥΤΥ, αλλά ΧΥΤΕΑ, δηλαδή Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικινδύνων Αποβλήτων.  

Με την μέθοδο των ΣΔΙΤ η υγεία και το περιβάλλον τίθενται σε διαρκή ομηρία από τους εργολάβους. Οι πολίτες της Αττικής θα είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν για πολλές δεκαετίες τα υπερκέρδη των εργολαβικών σχημάτων που θα αναλάβουν την κατασκευή και την λειτουργία αυτών των εγκαταστάσεων.

Ζητάμε την απόσυρση της ΣΜΠΕ και το άνοιγμα ουσιαστικής και όχι προσχηματικής διαβούλευσης για το ΠΕΣΔΑ με κατάθεση προτάσεων από Δήμους, φορείς, συλλογικότητες, πολίτες.